Month: May 2023

ՈՒսումնական 3 շրջանի ընթացքում ես ծանոթացել եմ Վայոց ձորի, Լոռի և Արագածոտնի մարզերի հետ: Արագածոտի մարզի Քաղաքներց ես եղել եմ Աշտարակում, մեր դասարանի հետ գնացել ենք Բյուրականի աստղադիտարան, ես եղել եմ Ամբերդում, և Արագած լեռան վրա: Ես եղել եմ նաև  Սաղմոսավանքում և Հովհանավանքում:

Վայոց ձորի մարզից ես չեմ եղել Ջերմուկ քաղաքում և ուզում եմ ամպայման տեսնել Ջերմուկի ջրվեժը:

Լոռի մարզը հայտնի է իր գեղեցիկ բնությամբ և նրանով վոր Լոռի Դսեղ գյուղում է ծնվել Հոհանես Թումանյանը: Այս ամառ ես ընտանիքիս պետք է գնամ Դսեղ Թումանյանի թանգարան:

Այս ընթացքում ես ծանոթացել եմ նաև հայկական արքայատոհմերի հետ կարդացել եմ պատմությունը հայ թագավորների մասին: Ինձ ամենա շատ դուր է եկել Տիգրան 2 Մեծի պատմությունը: ես համացանցից գտել եմ Տիգրան Մեծի արծաթյա դրամը և նկարը:

Իրականացման ընթացքը՝ 

1. Սովորողները բլոգներում պատմում-ներկայացնում են բնագիտության ուսումնական 3-րդ շրջանի նախագծերի մասին և տեղադրում բնագիտության բաժնի հղումը:

Բնագիտությունը ինձ հետաքրքիր է, այս շրջանում մենք սովորել ենք է կենսոլորտը, քարոլորտը, մթնոլորտը, ջրոլորտը: Իմ ամենա սիրելի դասը կլիմայի մասին է որովհետև շատ հետաքրքիր է իմանալ կլիմայի մասին:

(հղումը) Բնագիտություն – Ալեքսանդր Մանուկյանի բլոգ (edublogs.org)

արդա՛ տեքստը և կատարի՛ր առաջադրանքները:

Առյուծը գազանների արքան է: Այդ «տիտղոսին» ոչ ոք չի կասկածում, և ոչ մեկը չի վիճարկում: Իսկ ինչո՞ւ հատկապես առյուծին է շնորհվել այդ տիտղոսը: Նա գիշատիչներից ամենաուժե՞ղն է: Հազիվ թե: Ուժով, կարելի է ասել, զիջում է վագրին: Ամենաճարպի՞կն է: Նույնպես՝ ոչ. Նա զիջում է ընձառյուծին: Գիշատիչներից ամենախոշո՞րն է: Դարձյալ ոչ. սպիտակ արջը 700-800 կիլոգրամ է կշռում, նույնիսկ վագրը, որ 300 կիլոգրամ է, ավելի խոշոր ու ծանր է: Հասուն արու առյուծի առավելագույն քաշը 230 կիլոգրամից ավել չէ: Եվ, համենայն դեպս, առյուծն է գազանների արքան: Եվ նա այդ տիտղոսը կրելու իրավունքն ունի: Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար: Առյուծը բաց տարածությունների բնակիչ է, չի թաքնվում դարանում ու սպասում որսի: Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել: Եվ ամեն մի կենդանի էակ դողում է այդ «արքայական մռնչոցից»: Բայց առյուծը նաև մեծահոգի է, երբեք չի ոչնչացնում կենդանիներին, եթե կուշտ է:

1․ Ինչո՞ւ է առյուծը համարվում գազանների արքա:

Վեհ ու հպարտ կեցվացքը։

2․ Դո՛ւրս գրիր առյուծին բնութագրող բառեր:

 հպարտ, մեծահոգի

3․ Գրի՛ր հոմանիշները՝ արքա, խոշոր, վեհ, կասկածել:

արքա-թագավոր

խոշոր-մեծ

վեհ-բարձր

կասկածել-վարանել

4․ Գրի՛ր հականիշները՝ ոչ, ծանր, խոշոր, մեծահոգի, ոչնչացնել, կուշտ:

ոչ-այո

ծանր-թեթև

խոշոր-փոքր

մեծահոգի-փոքրոգի

ոչնչացնել-ստեղծել

կուշտ-սոված

5. Ճարպկությամբ ո՞ւմ է զիջում առյուծը:

ընձառյուծին

6․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր 5 բայ /գործողություն ցույց տվող բառ/։

չի կասկածում, չի վիճարկում , զիջում է , չի թաքնվում  , չի ոչնչացնու

7․ Տեքստում գրված թվականները գրի՛ր տառերով։

300-երեք հարյուր

230-երկու հարյուր  երեսուն

700-յոթ հարյուր

800-ութ հարյուր

8․ Նախադասության ընդգծված բառերին «ինչպիսի՞» հարցին պատասխանող լրացումներ ավելացրո՛ւ։

որսի-հրաշալի

մռնչոցով-բարձր

արքան-մեծ

Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել:

9․ Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը․

Գաղտնիք, վայրէջք, պարկել, զարդարվել, արթնանալ

10․ Կազմի՛ր երեքական բառ հետևյալ ածանցներով՝

-վածք-գործվածք , հորինվածք , դարձվածք , թխվածք

-ային-լուսնային , երկնային , արևային

-ական-գյուղական , երաժշտական , սովորական , նկարչական

-ակ-գյուղակ , ձորակ , լճակ

-եղեն-մսեղեն , երկաթեղեն , մրգեղեն

11․ Համացանցից գտի՛ր հետաքրքիր փաստեր առյուծի մասին, 3-4 նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ։Առյուծները ակտիվ գիշատիչներ են և կարևոր նշանակություն ունեն շրջակա միջավայրի կենսաբազմազանության ձևավորման և պահպանության համար։ Առյուծների խմբի որոշ առանձնյակներ հայտնի են որպես մարդակերներ, թեպետ սա տեսակի սննդառության ուղղակի բնութագրիչներից չէ։

1.Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ գոյականները և ածականները՝ խիզախ, բարի, գարուն, արև, երկար, ծաղիկ, վազել, ժամացույց, ջրել, գնալ, հրաշալի, երեխա, լողալ,վազվզել, մաքուր, նավաստի:

գոյականները-գարուն,  արև , ծաղիկ,  ժամացույց, երեխա, նավաստի։

ածականները-խիզախ,  բարի,  երկար, հրաշալի, մաքուր։

2. Տրված բառերից կազմի՛ր գոյականներ՝ իշխել, ճեղքել, գործել, շքեղ, ուսուցանել, դեղին, բժշկել, հյուսել:

իշխել-իշխան

ճեղքել-ճեղք

գործել-գործ

շքեղ-շքեղություն

ուսուցանել-ուսուցիչ

դեղին-դեղնություն

բժշկել-բժշկություն

հյուսել-հյուս

3.Տրված գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ՝ գլուխ, թվական, երկիր, սենյակ, հարևան, ծառ, տեր, ժապավեն, մարդ, կին։

գլուխ-գլուխներ

թվական-թվականներ

երկիր-երկրներ

սենյակ-սենյակներ

հարևան-հարևաններ

ծառ-ծառեր

տեր-տերեր

ժապավեն-ժապավեններ

մարդ-մարդիկ

կին-կանայք

4. Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ հատուկ և հասարակ գոյականները՝ ուսուցիչ, Գևորգ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, Երևան, Աննա, Սևան, գետ, Հարությունյան:

հատուկ-ուսուցիչ , քաղաքացի,  ընկեր , Երևան  ,Սևան։, վ

ասարակ գոյականները-Գևորգ, կատու, ց գետ ,Հարությունյան։

5.Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների. յուրաքանչյուր բառի դիմաց գրիր տեսակը ըստ կազմության՝ բարեկամ, գրավոր, ծով, լուսամուտ, անպետք, հողոտ, գնորդ, ամառ :

բարե+կամ=բարեկամ

գիր-ավոր=գրավոր

ծով

լուս+ա+մուտ=լուսամուտ

ան+պետք=անպետք

հող+ոտ=հողոտ

գն+որդ=գնորդ

ամառ=ամառ

6. Տրված բառերը դարձրո՛ւ նախածանցավոր կամ վերջածանցավոր ՝ կաթ, խորհուրդ, գետ, հեռու, քար, ամպ:

կաթ-կաթնային

խորհուրդ-խորհրդային

գետ-գետակ

հեռու-հեռավոր

քար-քարոտ

ամպ-ամպոտ

7. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություններ ստացիր։ Ո՞ւմ ո՞վ ինչպիսի՞ն Է։ Ի՞նչը ինչպե՞ս ի՞նչ Էր լինում։ Ինչի՞ ի՞նչը ինչո՞վ ի՞նչ Է եղել։ Ո՞վ ի՞նչ արեց ինչո՞ւ։

Ո՞ւմ ո՞վ ինչպիսի՞ն Է։ Ի՞նչը ինչպե՞ս ի՞նչ Էր լինում։ Ինչի՞ ի՞նչը ինչո՞վ ի՞նչ Է եղել։ Ո՞վ ի՞նչ արեց ինչո՞ւ։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է բնությունը:

Բոլոր ոլորտները `միասին ջրոլորտ, քարոլորտ, մթնո­լորտ, կենսոլորտ փոխազդելով կազմում են բնությունը:

1. Ի՞նչ դեր ունի Արեգակը երկրագնդի ոլորտների փոխադարձ կա­պում:

Առաջնայինը երկրագնդի ոլորտների այդ փոխադարձ կապում Արեգակն է, որը տալիս է էներգիա: Դա շատ կարևոր է երկրագնդի կայու­նության համար:

1. Կարո՞ղ եք բերել երկրագնդի ոլորտների փոխադարձ կապի օրինակ:

Օրինակ ջուրը ջրոլորտից գոլորշիանում է ու բարձրանում է մտնոլորտ:

• Իմ Հյուսիսը. Հյուսիսային դպրոցն ու ես

Արդեն 5 տարի գնում եմ Հյուսիսային դպրոց, դպրոցը լավնա որովհետև ընդեղ իմ ընկերներն են: Դպրոցում բակ և մենք խաղեր ենք խաղում: Մենք խնամում ենք մեր այգին, տնկում ենք ծաղիկները: Մյուս սեպտեմբերին գնում ենք Մայր դպրոց ու այնտեղ շատ հավեսա:

• Հյուսիսային դպրոցի յոթ հրաշալիքները

Մեր բակը, մեր ճամփորդություները, մեր դասարանը, Ընկեր Կարինեն, մեր արհեստանոցը:

• Մայր դպրոցն ու ես

Մարյ դպրոցում ես մի քանի անգամ եղել եմ, մենք երգում երգեր և պարում ենք մեդիաուրբաթների ժամանակ: Մայր դպրուցում կա ֆուտբոլի դաշտ և ֆիսկուլտուռաի դահլիճ:

• Ամենատպավորիչ ճամփորդություններս

Ես Շատ եմ հիշում իմ ժամփորդություները դեպի Թուխ մանուկ, Խոսրովի արգելոց, սահնակ քշելու սար, երևանի պատմության թանգարան:

• Հաջողված ու հետաքրքիր նախագծերի մասին

Ինձ հետաքրքիր են մեր բնագիտկան պորձերը, զատիկի տոները, երևանի արձաների մասին նախագիծը:

• Ի՞նչ սպասելիքներ ունեմ Միջին դպրոցից

Մտածում եմ որ, Միջին դպրոցում հետաքրքիր կլինի, ես կգնամ ռոբոտաշինության:

• Որքանո՞վ եմ ճանաչում Մայր դպրոցը

Ես Մայր դպրոցում քիչ եմ եղել, այդքան չեմ ճանաչում:

• Իմ ամենասիրելի վայրը Մայր դպրոցում

Հյուսիսային դպրոցի սովորողներն այգեպանի օգնությամբ տնկեցինք խաղողի տնկիներ, որպեսզի ունենանք ևս մեկ խաղողի թարմա:

www.youtube.com

Իմ սիրելի կենդանին է կատուն: Ես տանը կատու չունեմ, բայց շատ եմ ուզում ունենամ և պահեմ: Համարվում է, որ ընտանի կատուն առաջացել է շուրջ 10հզ. տարի առաջ տափաստատանային կատվից: Հայտնի է ընտանի շուրջ 200 ցեղատեսակ: Ես ամենա շատը սիրում եմ Վանա կատուն, ինքը լրիվ սպիտակ մորթի ունի ու գեղեցիկ աչքեր:

Երբ ես կատու ունենամ իրա անունը կդնեմ Աչուկ:

1.Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:

Սնկերը մեծ դեր են կատարում բնության մեջ: Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկը մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

2.Ի՞նչ գիտեք սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:

Սնկեր: Սնկերն ավելի մեծ չափերի են հասնում, քան բակտերիաները: Ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկերում տարբերվում են նաև գլխիկ և ոտիկ: Դրանք գլխարկավոր սնկեր են։

Սնկերի մեծ մասը բազմաբջիջ է
3.Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:

ուտելի-Գլխարկավոր սնկերի թվում կան ուտելու սնկեր: Դրանցից են սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը:

թունավոր-Սակայն կան այնպիսիները, որոնք թունավոր են և վնաս են հասցնում բույսերին և կենդանիներին, մարդուն: Որոշ սնկեր հարուցում են նաև տար­բեր հիվանդություններ:

Նախագիծ

Ծնողների, բարեկամների, ընտանիքի անդամների հետ   պատրաստեք սնկով ուտեստներ՝ աղցաններ, ապուրներ, ինչ կնախընտրեք և այլն: Պատրաստեք, տեսանկարահանեք, ներկայացրեք ձեր ընտանեկան դպրոցի տեսաֆիլմը, բաղադրատոմսը:

Սնկով պիցցա

Սնկից ճաշատեսակները զարմանալիորեն բազմազան են, դրանք կարող են տապակել, շոգեխաշել, թխել, զուգորդվել ցանկացած արտադրանքի հետ, ստեղծել անսովոր վերաբերմունք: Պարզապես տապակած, տապակած, խորտիկով կամ հարուստ ապուրը անպայման կվերափոխի նույնիսկ առավել ձանձրալի ամենօրյա ցանկը: