նոյեմբերի 2 (մայրենի)

  • Բառերը ենթարկի՛ր բառակազմական վերլուծության

  • Գրի՛ր բառերի բացատրությունը

միջօրե- մի(ե)ջ+օր+ե, կեսօր

վերելք-վեր+ել+ք,

վայր+էջ+ք

եր+բև+է

երբև+ից+ե

էա+կա+ն

անէ+ակա+ն

հն+էա+բա+ն

բազ+մեր+անգ

գե+տե+զր

  • Կարդա՛ առակը և բանավոր ներկայացրու, թե ինչի մասին է այն:

Աստվածը մարդուն ծեփեց կավից: Նրա մոտ մնացել էր չօգտագործած մի կտոր։

— Էլ ի՞նչ կուզեիր՝ ծեփեի քեզ համար,- հարցրեց Աստվածը:․

— Երջանկություն ծեփիր ինձ համար,- խնդրեց մարդը:

Ոչինչ չպատասխանեց Աստված. այլ կավի մնացորդը դրեց մարդու ափի մեջ։

Առակը կցուցանե, որ դու ինքդ պետք է ստեղծես քո երջանկությունը։

Նոյեմբերի 1 (մայրենի)

  • Կարդա՛ առակը:
  • Վերապատմի՛ր մի քանի նախադասությամբ:

Փիլիսոփա Սոկրատը արմատներ էր ուտում: Մի մարդ ասաց նրան, որ եթե նա ծառայի թագավորին, ստիպված չի լինի ուտել արմատներ: Սոկրատը պատասխանեց, որ եթե այդ մարդուն հերիք լինեին արմատները նրան պետք չեր լինի ծառայել թագավորին:

  • Գրի՛ր առակում արտահայտված գաղափարը:

Գաղափարը նրանում է որ Սոկրատը գերադասում էր լինել ազատ, չծառայել ոչ մեկին և սնվել համեստ:

  • Պատասխանի՛ր վերնագրի հարցին։

Իմ կարծիքով կարելի է ծառայել թագավորին:

Ի՞նչն է ավելի լավ

Տեսնելով Սոկրատին, որը սնվում էր արմատներով, մի մարդ ասաց.

— Եթե դու ծառայեիր մեր թագավորին, դու երբեք չէիր սնվի արմատներով:

— Իսկ եթե դու բավարարվեիր արմատներով, քեզ պետք չէր լինի ծառայել քո թագավորին,- պատասխանեց փիլիսոփան:

  • Հորինի՛ր պատմություն՝ օգտագործելով հետևյալ բառերը՝ միջօրե,վերելք, վայրէջք, երբևէ, երբևիցե, էական, անէական, հնէաբան, բազմերանգ, գետեզր։

Միջօրեին ես գնում եմ տուն ու ճանապարհին տենում էմ բազմերանգ տերևներ:

Հոկտեմբերի 31 (մայրենի 6․7)

  • Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր ճիշտը
  1. Ոտքի վրա արած գործը չի կարող լավ որակ ունենալ։
  2. Վերջին դեպքերից հետո Սուրենին չէր հաջողվում լեզու գտնել իր ընկերների հետ:
  3. Սովորողը չհասցրեց ժամանակին կատարել հանձնարարությունը, և նրա ամբողջ աշխատանքը ջուրն ընկավ։
  4. Արմենը ոչ մի կերպ գլուխ չէր հանում այդ գործից։
  5. Գյուղում նրան բոլորը գիտեին․ լավ մարդու անուն էր հանել:
  6. Միքայելի ծնունդին ընկերները նրան առողջություն և կանաչ ճանապարհ մաղթեցին:
  7. Բոլորը հավանել էին նրա պատրաստածները․ իսկապես ոսկի ձեռքեր ունի։
  • Նշված դարձվածքներից ո՞րը չի կարող հանդես գալ որպես սովորական բառակապակցություն (ոչ դարձվածքային իմաստով)։


1․
ա․ սև կատու անցնել
բ․ ճամփին քար գցել
գ․ ձեռք առնել
դ․ մազին դիպչել
2.
ա․ հին երգը երգել
բ․ շնչի վրա նստել
գ․ պղտոր ջրում ձուկ որսալ
դ․ կրակի մեջ ընկնել
3.
ա․ սիրտը կոտրել
բ․ ջրի երես դուրս գալ
գ․ սառույցը կոտրել
դ․ զենքերը վայր դնել
4.
ա․ աչքը վախեցնել
բ․ ականջի հետևը գցել
գ․ թակարդն ընկնել
դ․ ձեռնոց նետել
5.
ա․ ձեռքերը լվալ
բ․ հաց կիսել
գ․ կրակը գցել
դ․ խոսքը ջուրը գցել

  • Ծաղրանկարներին համապատասխան դարձվածքներ գրի՛ր:
1 Աչքը մտնել

2 Աչքից ընկնել

3 Գրողի ծոցը

3 Ականջին օղ անել

4 բերանը բացել

5 բերանը փակ պահել

6 ատամները հաշվել

7 աչքտ լույս

Հայոց լեզու 6

Առաջադրանք 49

Շոշափեց ու տեսավ որ խեղչ կենդանու ողը կոտրվել է:

Ոխը սրտում որ մնա թույն կդառնա կքայքայի սիրտը:

Երբ երեկոյան հետ թռան տեսան որ իրենց բույնը գրավել է անծանոթ թռչուն:

Մի քանի հոգի ձերք-ձերքի էին տվել ու փորձում էին գրկեին հիմնավուրց ծառի վիտխարի բունը:

Մոտակայքում ապրողներն այնքան վարժվել Վիկտրոյայի շարաչին որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: Տնեցիները այնքան են վարժվել Վիկտորիաի անտեղի լացուկոցին որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում:

«Ծառերի գանգատը»

  • Առաջադրանքներ․
  • Բառարանի օգնությամբ գտի՛ր սևով նշված բառերի բացատրությունները և սովորի՛ր։

  • Գրի՛ր, թե ըստ տեքստի՝ ո՞ր ոլորտներում են օգտագործում փայտը։
  • Ըստ քեզ՝ ինչո՞վ կարելի է փոխարինել փայտը։
  • Արդյո՞ք ծառերի գանգատը տեղին է։ Ինչո՞ւ։
  • «Եթե ամեն մեկս մի ծառ տնկենք» վերնագրով փոքրիկ պատում գրիր, ընդգրկիր նաև ընտանիքիդ անդամներին՝ գրելով նաև նրանց մտքերը։

Մայրենի Հայոց լեզու 6

(Առաջադրանք 41)

Անտառում, ճանապարհի եզրին մի փոքրիկ եղևնի էր աճում: Բոլոր մեծ ծառերը եղևնիին արհամարհում էին: Նրանք անշնորհքի պես չէին խոսում ու խաղում իրա հետ: Եղևնի աշհարհում մենակ էր ու խոնարհ ու լուռ: Ձմռանը, երբ եկավ նոր տարին, երևխաները գտան փոքրիկ եղևնիին, զարդարեցին, երգեցին ու պարեցին նրա շուրջ:

(Առաջադրանք 42)

Շնորհակալություն, ճանապարհորդ, խոնարվել, արհամարհանք:

Հոկտեբերի 9 մայրենի (6․7 դասարան)

Լավ է կոյր աչօք, քան կոյր մտօք:

Կարդա այսպես.

  • լաւ — լավ
  • կոյր — կույր
  • Բառարան
  • աչօք — աչքով
  • մտօք — մտքով

 Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Նախադասությունը ժամանակակից հայերեն դարձրու:

Լավ է կույր աչքով կույր մտքով

  1. Գրաբար և աշխարհաբար նախադասությունները բարձրաձայն կարդա՛: Քո կարծիքով ո՞ր
  1. դեպքում է այն ավելի գեղեցիկ հնչում:

  1. Լավ է կոյր աչօք, քան կոյր մտօք նախադասության իմաստն աշխարհաբար քանի՞ ձևով կարող ես արտահայտել:
  2. Ինչպե՞ս ես հասկանում այս նախադասությունը (նախադասությունն ազատ և ընդարձակ փոխադրիր):

 Լաւ է մանուկ աղքատ եւ իմաստուն, քան զթագաւոր ծեր եւ անմիտ:

Կարդա այսպես.

  • լաւ — լավ
  • զթագաւոր — ըզթագավոր
  • (Նկատեցի՞ ր` ինչպես է կարդացվում ւ տառը:)
  • Բառարան
  • Քան զթագաւոր — քան թագավորը

 Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Գրաբարում «եւ» բառն ուներ նաև այսօրվա «բայց» բառի իմաստը: Քո կարծիքով. այստեղ պետք է և՞թե՞ բայց փոխադրել: Իմաստային ի՞ նչ տարբերություն կա այս արտահայտությունների միջև` աղքատ և իմաստուն մանուկ — աղքատ, բայց իմաստուն մանուկ:
  2. Նախադասության մեջ հակառակ իմաստ ունեցող բառերը գտի՛ր և զույգ — զույգ դո՛ւրս գրիր:
  3. Նախադասությունըդարձրու ժամանականից հայերեն:

անաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ:

Կարդա այսպես.

  • զիմաստութիւն — զիմաստություն
  • զխրատ — ըզխրատ
  • զբանս — ըզբանըս
  • հանճարոյ — հանճարո

 Բառարան

  • զիմաստութիւն — իմաստությունը
  •  զխրատ — խրատը
  • բան — խոսք
  • զբանս — խոսքերը

 Հարց և առաջադրանք

  1. Նկատեցի՞ր` ինչպես է կարդացվում զ մասնիկը (նախդիրը) բաղաձայնից առաջ:
  2. Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:

                                           Դ. Իւրաքանչիւր ծառ ի պտղոյ իւրմէ ճանաչի:

 Կարդա այսպես.

  • իւրաքանչիւր — յուրաքանչյուր
  • ի պտղոյ — ի պտղո
  • իւրմէ — յուրմե

Բառարան

  • ի պտղոյ իւրմէ — իր պտղից
  • ճանաչի — ճանաչվում է
  • Առաջադրանքներ
  1. Նախադասությունն աշխարհաբար դարձրու:

Ի սկզբանէ արար Աստուած զերկին ու զերկիր: Եւ երկիր էր աներեւոյթ եւ անպատրաստ. եւ խաւար ի վերայ անդնդոց. եւ Հոգի Աստուծոյ շրջէր ի վերայ ջրոց: Եւ ասաց Աստուած` Եղիցի լոյս.  եւ եղեւ լոյս: Եւ ետես Աստուած զլոյսն զի բարի է:  (Ծննդոց    Ա,   1-4)  

Սկզբում Աստված արար ստեղծեց երկինքը ու երկիրը: Եվ երկիրը անտեսանելի էր ու պատրաստ և ամենուրեք Խավար էր: Եվ Աստծո Հոգին շրջում էր ջրերի վրա: Եվ աստված և ասած թող լինի լույս: Եվ լույսը եղավ: Եվ Աստվածը տեսավ որ լույսը բարի է:

                       Բառարան

ի սկզբանէ                         — սկզբում
արար                                 — արարեց, ստեղծեց
զերկին                              — երկինքը
աներեւոյթ                         — անտեսանելի, աչքին չերևացող
ի վերայ անդնդոց             — անդունդների վրա
շրջէր                                  — շրջում էր
եղիցի                                 — լինի, թող լինի, կլինի, պիտի լինի, լինելու է
եղեւ                                    — եղավ
ետես                                  — տեսավ

Առաջադրանքներ՝

  1. Տրված բառերն ու բառակապակցությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու. զերկիր, զլոյսն, ի վերայ ջրոց:

Երկիրը, լույսը, ջրերի վրա:

  1. Ի՞նչ է նկարագրված հատվածում:

Առաջադրանքները՝ Անուշ Ներսիսյանի բլոգից

Նկարագրված է ինչպես է Աստված ստեղծում երկինքը ու երկիրը, հատվածը Աստվածաշնչից է:

«Հացը» պատմվածքը

«Հացը» պատմվածքը գրել է Հրանտ Մաթևոսյանը: Այն պատմում է մի տղայի մասին, որը ապրում էր իր ընտանիքի հետ, շատ լավ է սովորում է դպրոցում: Մի անգամ ընտանիքը երեխայն ուղարկում է անտառ խոզերին գտնելու: Տղան շան հետ գնացին խոզերին գտնեն, սակայն միքիչ փնտրելուց որոշում է գնան տուն: Տանը տղային գովում են և մայրը հաց է պատրաստում: Բայց տղան ամաչում է և չի ուտում հացը, քանի որ լավ չեր փնտրել ու չեր օգնել իր ծնողներին:

Մայրենի

  • Տրված բառերի միացումով կազմի՛ր նոր բառեր․

փափուկ սիրտ- փափկասիրտ

սուր միտք-սրամիթկ

զորք հանդես-զորահանդես

վառել փայտ-ֆրաատ

աշխարհ աշխարհ-աշխարեաշխար

տուն տուն-տնատուն

արև ծաղիկ-արևածաղիկ

ջուր փոս-ջրափոս

բարի սիրտ-բարեսիրտ

  • Բացատրի՛ր առաջին և երկրորդ շարքի բառերի տարբերությունը
Գոյական երգ բայ երգել
Գոյական քայլ բայ քայլել
սերսիրել
նկարնկարել
շունչշնչել
խոսքխոսել
  • Գտի՛ր և դեմ դիմաց գրի՛ր օտարալեզու բառերի հայերեն համարժեքները․

ինտերնետ-համացանց, օնլայն-առցանց, լիֆտ-վերելակ, լինկ-հղում, ժայլուզի-շերտավարագույր, պեդալ-ոտնակ, ռազետկա-վարդակ, զառյադչնիկ-լիցքավորիչ

առցանց, ոտնակ

Եղիշե Չարենս

Լուսմփոփի՜ պես աղջիկ՝ աստվածամոր աչքերով,
Թոքախտավոր, թափանցիկ, մարմինի՜ պես երազի,
Կապու՜յտ աղջիկ, ակաթի ու կաթի պես հոգեթով,
Լուսամփոփի՜ պես աղջիկ․․․

Ես ի՞նչ անեմ, ի՞նչ անեմ, որ չմեռնի իմ հոգին,
Որ չմարի իմ հոգին քո ակաթե աչքերում․
Ես ի՞նչ անեմ, որ մնա ծիածանը երեքգույն,
Որ չցնդի, չմարի՜ իմ հոգու հեռուն․․․

Լուսմփոփի՜ պես աղջիկ՝ աստվածամոր աչքերով,
Թոքախտավոր, թափանցիկ, մարմինի՜ պես երազի,
Կապո՜ւյտ աղջիկ, ակաթի ու կաթի՜ պես հոգեթով,
Լուսամփոփի՜ պես աղջիկ․․․