Եջ 19
Այսօր շատ արևոտ է: Իմ Տատիկը արևոտ ժպիտ ունի:
Գիշերը եղանակը սառն է:
Անծանոթ մարդը սառը հայացքով տեսնում է բոլորին:
Աստղերը շողում են երկնգում:
Տունը շողում է մաքրությունից:
Եջ 23
Գեղեցիկ-տգեղ
հաճելի-տհաճ
մարդկային-անմարդկային
գիտուն-տգետ, անգետ
դուրեկան-անդուր
ուշադիր-անուշադրի
արժանի-անարժան
թեվավոր-անթեվ
գունեղ-անգույն, դժգույն
բնական-անբնական
խելոք-անխելք
կարևոր-անկարևոր
լուրջ-անլուրջ
անամպ-ամպոտ
տեղյակ-անտեղյակ
լուսաոր-անլույս
Найдите в тексте антонимы выделенных слов.
Просторная светлая изба-тесной, тёмной избе, скучные рассказы-интересные рассказы, лёгкая работа-трудная работа, незначительное дело-важное дело.
Дополните предложения.
Стало мышам плохо жить из-за кота. Что ни день, то двух-трёх съест.
Собрались мыши и стали думать, как бы им от кота спастись. Думали,
думали, ничего не могли придумать.
Вот одна мышь и сказала: „Я вам скажу, как нам от кота спастись.
Ведь мы потому гибнем, что не знаем, когда он к нам идёт. Надо коту на
шею звонок надеть, чтобы он гремел. Тогда всякий раз, когда он будет от
нас близко, нам слышно станет, и мы уйдём.”
„Это бы хорошо,– сказала старая мышь, – да надо кому-нибудь
звонок на кота надеть. Придумала ты хорошо, а вот повяжи-ка звонок
коту на шею, тогда мы тебе спасибо скажем.”
Второй рассказ вам, ребята, конечно, напомнил известное произведение
и почему?
Выпишите существительные в два столбика: мужского и женского рода.
Устно составьте с ними предложения.
(мужской род) Острый нож, мой ключ, футбольный мяч, колючий ёж, мой плащ.
(женский род) маленькая мышь, скорая помощь, горячая печь, новая вещь,
(Գոյական) հեքիաթ, գյուղ, ջուր, ծորակ, գետ, հեղուկ, կուժ, ճանապարհն, մետաղադրամը
(ածական) փոքրիկ, խոր, անգին,
(բայ)
Կենցաղային աղբը այրելու ընթացքում վառվում են նաև իր միջի պլաստիկները և այդպես առաջանում է (Co2) գազ և դա շատ վտանգավոր է մարդկանց և բնությանը
Հետևելով շարժվող մարմիններին` կարող ենք նկատել, որ դրանք ժամանակի ընթացքում փոխում են իրենց դիրքը շրջապատի մարմինների նկատմամբ, այսինքն` կատարում են որոշակի տեղափոխություն: Մարմինների այդպիսի տեղափոխությունն անվանում են մեխանիկական շարժում։Մեխանիկական շարժումը որոշակի ժամանակահատվածում մարմնի դիրքի փոփոխությունն է այլ մարմինների նկատմամբ։
Դիտելով մեքենայի դիրքի փոփոխությունը ծառի կամ շենքի նկատմամբ՝ ասում ենք, որ մեքենան շարժվում է այդ մարմինների նկատմամբ։
Ձուկը շարժվումա ափի և ջրի նկատմամբ:
Մարմինները կարող են շարժվել հավասարաչափ կամ անհավասարաչափ։
Մարմինների շարժումը քանակապես բնութագրող մեծությունը կոչվում է արագություն և Արագությունը չափվում է մ/վ, սմ/վ, կմ/ժ և այլ միավորներով:
Մարմնի արագությունը փոխվում է միայն այն դեպքում, երբ նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ:
Ուժը նշանակում են F (էֆ) տառով:
Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ և աշխատում է վերականգնել մարմնի սկզբնական ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:
Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի, չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա կամ ձևափոխություն:
Ուժի չափման միավորը Նյուտոնն է (1 Ն):
Ուժի միավոր է նաև կիլոնյուտոնը(կՆ):
Մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես են գումարում ամբողջ թվերը: Ի՞սկ ինչպես է կատարվում ամբողջ թվերի հանումը:
Կատարենք հետևյալ հանումը՝ 3−7
Այս թվերի տարբերությունն այն թիվն է, որին +7 գումարելով, ստանում ենք 3: Դա −4 թիվն է, քանի որ −4+7=3
Ուրեմն, կարող ենք գրել՝ (+3)−(+7)=3+(−7)= −4
Պարզվեց, որ 3-ից 7 հանելու համար պետք է 3-ին գումարել −7
Նույն կերպ՝ (−5)−(−3)=−5+3=−2
Այս օրինաչափությունը ճիշտ է ցանկացած երկու ամբողջ թվերի համար, ուստի՝
Մի ամբողջ թվից մեկ ուրիշ ամբողջ թիվ հանելու համար պետք է նվազելիին գումարել հանելիի հակադիր թիվը:
Դիտարկենք այլ օրինակներ:
Օրինակ
(+12)−(+9)=(+12)+(−9)=+3(−11)−(−7)=(−11)+(+7)=−4
Առաջադրանքներ․
1)Կատարե՛ք հանում․
ա) 34–(–7)=34+7=41
բ) 101 – (–8)=101+8=109
գ) 29 – (–11)=29+11=40
դ) –70 – (–14)==70+14= -54
ե) –48–(–25)=-48+25=-23
զ) –17 – (–34)=-17+34=17
է) –52 – (–2)=-52+2=-50
ը) 82 – (–3)=82+3=85
2)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.
ա) (35 – 17) – 20,35-17=18-20= -2
բ) (–43 – 14) – 32, 43-14=29-32= -3
գ) (–74 + 27) – 15,= -74
դ) (29 – 64) + 23,=29-64= -35-32=12
ե) (–30 – 21) + 56, -30-21= -9+56=47
զ) (81 – 45) – 60, 81+45=126-60=186
է) (–39 –21) + 11= -39-21= -18+11=7
ը) (16 – 33) – 50,=16-33= -17-50=33
թ) (–18 + 6) – 39= -18+6= -12-39=27
3) Գտե՛ք և համեմատե՛ք արտահայտությունների արժեքները.
ա) 8 – 3 > 3 – 8,
բ) (–7) – 4 > 4 – (–7),
գ) –25 – (–3) = –3 – (–25),
դ) 6 – (–2) = (–2) – 6։
4.Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի
a) 2 – 8 = –6,
b) -28 + 25 = –3,
c) -3 + 9 = 6,
d) 0 – 7 = 7,
e) –15 + 14 = –1,
f) 19 – * = 8,
5.Գնել են պարտերի և օթյակի 12-ական տոմսեր։ Բոլոր տոմսերի համար վճարել են 36000 դրամ։ Ի՞նչ արժե պարտերի տոմսը, եթե այն օթյակի տոմսից 1000 դրամով թանկ է։
6.Սուզանավի խորաչափը ցույց էր տալիս ծովի մակերևույթից 145 մ խորություն (–145 մ)։ Որոշ ժամանակ անց խորաչափի ցուցմունքը դարձավ –173 մ։ Ինչքա՞ն էր սուզանավի ընթացքի նախկին և նոր խորությունների տարբերությունը։
7.Ջրավազանում կար 3200 լիտր ջուր։ Այգին ջրելու համար օգտագործվեց դրա 5/8 մասը։ Քանի՞ լիտր ջուր մնաց ջրավազանում։
8.Միմյանցից 450կմ հեռավորությամբ երկու վայրերից միաժամանակ իրար ընդառաջ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա և հանդիպեցին 3ժ հետո։ Դրանցից մեկի արագությունը 80կմ/ժ էր։ Հաշվի՛ր մյուսի արագությունը։
9.Մանեն գրքի մի էջը կարդում է 4 րոպեում։ Որքա՞ն ժամանակ է նրան հարկավոր գրքի 50 էջը կարդալու համար, եթե նա գրքի էջերը կարդում է նույն արագությամբ, յուրաքանչյուր 10 էջից հետո կատարելով 40 րոպե ընդմիջում :
Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․
1)Հաշվել.
ա) 6 – 7=
բ) –30 – 44=
գ) 12 – 9=
դ) 18 – 23=
ե) –11 – 9=
զ) 8 – 2=
է) –16 – 7=
ը) 0 –16=
2) Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի.
ա) 2 –* = –6,
բ) 0 – (*) = 7,
գ) * + (-23) = –20,
դ) -28+ * = –3,
ե) –15+ *= –1,
զ) –(-10) + * = 20,
է) *+ 9 = 6,
ը) 19 – * = 8,
թ) –61 – (*) = 22
Փիղը հինգ անգամ ծանր է գայլից: Գայլը ուտում է հինգ անգամ քիչ փղից: Փիղը օրեկան ուտում է այնքան, ինչքան կշռում է գայլը`40կգ: Որքան է փղի քաշը:
5×40=200
Մարդ
Մարդու ուղեղը բաժանվում է 4 մասի: Ամեն մասում կա մոտավորապես 20 արյունատար երակ: Քանի արյունատար երակ կլինի 3/4 մասում:
20×3=60
Սպորտ
Հասուն մարդու մոտ, երբ նա լինում է անշարժ, նրա սրտի բաբախյունը հասնում է 70 զարկի/րոպեում: Երբ նույն մարդը վազում է, նրա սրտի բաբախյունը հասնում է մինչև 90 զարկի/րոպեյում: Քանի բաբախյուն կանի մարդու սիրտը մեկ ժամում:
70×60=4200
90×60=5400
Ֆուտբոլասերների համար
Ֆուտբոլիստը պարապմունքի ժամանակ յուրաքանչյուր փուլում խփում էր 3 գնդակ, որից գոլ էր մտնում միայն 1-ը, բայց իր մտածելով գոլ մտնում էր 2-ը: Այսպես նա խաղաց 12 փուլ: Քանի գոլ խփեց այդ 12 փուլերի ընթացքում ֆուտբոլիստը իր հաշվարկով և իրականում:
պատ իրականում 12 ֆուտբոլիստի հաշվարկ 24
Խոհանոցային
Գաթա պատրաստելու համար Մանեին հարկավոր էր 2կգ ալյուր և 1 ձու: Մեկ գաթան հերիքում էր միայն 5 հոգուն: Մանեին հյուր են գալիս 45 հոգի: Քանի կգ ալյուր է և ձու է հարկավոր Մանեին պատրաստելու իր գաթան:
Նորաձևություն
Նորաձևը անցյալ տարի կարեց դեղին գույնի շոր և օգտագործեց 20մ կտոր: Այս տարի նորաձևը փորձում է կարել կարմիր շոր, որի համար նրան անհրաժեշտ է միայն անցյալ տարվա կտորի 20%-ը: Ինչքան կտոր և թել օգտագործեց նորաձևը, եթե թելի երկարությունը անցյալ տարվա կտորի 10%-ն է:
45:5=9
9×2=18
9×1=9
Մեքենա
Մեքենան գնում էր Երևան-Գյումրի ճանապարհով: Ճանապարհի արագության արգելափակումը 70կմ/ժ-ն է: Մեքենան խախտում է արգելափակված արագությունը և տուգանվում 30.000դր-ով: Յուրաքանչյուր 1կմ ավել խախտում անելու համար տուգանում են 1000դր-ով: Քանի կմ/ժամ է եղել այդ պահին մեքենայի արագությունը:
20մ=20.000մ
20.000:100×10=200սմ
20.000:100×20=400սմ
Համակարգչային խաղեր
Արմանին նվիրեցին նոր համակարգչային խաղ: Խաղում դու պետք է վազեիր 50 կմ, այնուհետև 100կմ ավտոմեքենա պետք է վարեր: Արմանը վազում էր 5կմ/ժ արագությամբ, իսկ ավտոմեքենայով նա գնաց 100կմ/ժ արագությամբ: Քանի րոպե հետո նա կավարտի խաղը:
պատ 100կմ/ժ
Երեխաներ
Երեխան օրեկան պետք է ճաշեր միանգամից արթնանալուց հետո և 3 ժամը մեկ, իսկ քներ ժամը 9-ին: Այսօր նա արթնացավ ժամը 12:00-ին: Քանի անգամ նա ճաշեց այսօր:
Մարագում մկան բույն կար։ Բնում իր երեք ձագի հետ ապրում էր մայր մուկը։ Խոշոր ու փափկամորթ սիամական կատուն հեզիկ-նազիկ եկավ․ կանգնեց մկան բնի առաջ ու անուշ-անուշ խոսեց․ -Մուկի՜կ քույրիկ, քաղցրի՜կս, խելո՜քս, համո՜վս, թե էդ ծակից դուրս գաս ու, ա՜յ, էս ծակը մտնես, քեզ մի կարմիր ոսկի կտամ։ Մուկը կծկվեց իր բնում և մտածեց․ <<Տեսնես ինչու՞ է էս կարճ ճամփի համար վարձ տալիս։ Էստեղ հաստատ մի խարդախություն կա>>։ Այսպես երկար ծանրութեթև արեց մուկը և ծակից դուրս չեկավ։ Ասաց՝ -Էս կարճ ճամփի համար ինչու՞ ես էդքան վարձ տալիս։ Չեմ գա։ Կատվից ո՞վ է լավություն տեսել որ։ Հարցեր՝
աշուն, շուն նուշ, ուշ, տուն, անուն, աման, շուտ:
Մե (մի) ծառմ կա
12 ճ(յ)ուղ ունի
Ամեն ճ(յ)ուղն էլ 30 (31) խնձոր
Ամեն խնձորի կեսը սև է, կեսը սիպտակ (սպիտակ)
տարի
Употребите данные существительные со словом мой или моя. Запишите
в два столбика отдельно слова мужского и женского рода.
Лагерь, букварь, кровать, день, камень, конь, лошадь, гость, рубль,
календарь, жизнь, словарь, медведь, морковь.
Мои лагерь, мои букварь, мои день, мои камень, мои конь, мои гость, мои рубль, мои календарь, мои словарь, мои медведь.
моя кровать, моя лошадь, моя жизнь, моя морковь
Данные словосочетания напишите во множественном числе.
Быстрый олень-быстрые олений, лесной зверь-лесные звери, белый медведь-белые медведи, зелёная ель-зеленые ели, чистая
тетрадь-чистые тетради, большой гвоздь-большые гвоздь, дикий зверь-дикие звери.
Подберите антонимы к выделенным словам. Запишите словосочетания.
новая мебель –старая мебель
дождливый день –солнечный день
большая площадь –маленькая площадь
длинный гвоздь –короткй гвоздь
чистая скатерть – грязный скатерь
ранний гость – поздний гость
поздняя осень – ранняя осень
большой словарь – маленький словарь
Данные словосочетания напишите в единственном числе.
Белые гуси-белый гусь, зелёные ели-зеленая ель, нужные словари-нужный словарь, быстрые кони-быстрый конь, новые тетради-новая тетрадь,
большие площади-большая площадь, красивые корабли-красивый кораболь, огромные камни-огромый камень.
Допишите окончания прилагательных.
1.Կատարե՛ք գումարում.
ա) (+7) + (+2), = +9
բ) (+10) + (+15), = +25
գ) (–17) + (–12), = -29
դ) (–18) + (–3), = -21
ե) (–21) + (–4), = -25
զ) (–29) + (–41)։ = -70
2. Գումարե՛ք հետևյալ թվերը.
ա) –3, –9 և –5, = -17
բ) –11, –7 և –12, = -30
գ) –21, –3 և –18, = -42
դ) –1, –20 և –8, = -29
ե) –6, –9 և –10, = -25
զ) –4, –15 և –25։ = -44
3.Սուզանավը գտնվում էր ծովի մակերևույթից 200 մ խորության վրա (–200 մ)։ Սուզանավը ստիպված եղավ իջնել ծովի հատակը` խորասուզվելով ևս 300 մ։ Ի՞նչ խորություն ուներ ծովը սուզանավի գտնված տեղում։
(-200)+(-300)= -500
4.Կատարե՛ք գումարում.
ա) (+3) + (–4), = -7
բ) (+15) + (–6), = -21
գ) (–18) + (+7), = -25
դ) (–11) + (+5), = -16
ե) (–8) + (+7), = -15
զ) (–21) + (+8), = -29
է) (–10) + (+3), = -13
ը) (+31) + (–10), = -41
թ) (+19) + (–12) = -31։
5. Գտե՛ք գումարը.
ա) –5 + 7, = -12
բ) 80 + (–100), = -180
գ) –23 + (–14), = -37
դ) –15 + 8, = -23
ե) 32 + (–41), = -73
զ) –29 + 27 = -56։
6. Գումարե՛ք հետևյալ թվերը.
ա) –10, +7 և –3, = -20
բ) +7, +3 և –4, = -14
գ) +23, –40 և +6, = -69
դ) –18, +11 և –10, = -39
ե) +18, –27 և –5, = -50
զ) –29, +40 և +30 = -99։
7.Վիճակախաղի 500 տոմսից շահող են 50-ը: 1 տոմս գնելու դեպքում որքա՞ն է շահելու հավանականությունը:
50:500=10