Ջերմային էներգիայի աղբյուրները

Դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

  1. Ո՞րն է Երկրի վրա ջերմային էներգիայի գլխավոր աղբյուրը.

Երկրի վրա ջերմային էներգիայի գլխավոր աղբյուրն Արեգակն է:

  1. Ի՞նչ վառելանյութեր են ձեզ հայտնի: 

Ջերմային էներգիայի աղբյուրներ են նաև վառելանյութերը, ինչպիսիք են փայտը, տորֆը, քարածուխը, նավթը, բենզինը, մազութը, բնական գազը:

Թագավորության պայքարն արտաքին ուժերի դեմ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1․ Ասորեստանի ո՞ր արքաներին հաջողվեց վերականգնել իրենց տերության դիրքերն Առաջավոր Ասիայում։

Թիգլաթպալասար 3-րդին, Սարգոն 2-րդը։


2․ Սարգոն 2-ը երբ է կողոպտել Արդինի-Մուսասիր տաճարը։

Սարգոն 2-րդ 714 թ հարձակվեց Արդինի- Մուսասիրի գլխավոր տաճարի վրա և կողոպտեց այն։ Նա տաճարից առգրավվեց մի քանի տոննա կշռող ոսկյա և արծաթյա արձաններ, հսկայական քանակությամբ զենք ու զինամթերք։


3․ Հատկապես ո՞ր կողմ էր ուղղված Ռուսա 2-ի նվաճողական քաղաքականությունը։

Նա հաջողություններ արձանագրեց հատկապես դեպի արևմուտք կատարած արշավանքների ժամանակ։
4․ Ո՞վքեր էին կիմերները։ Ի՞նչ քաղաքականություն իրականացրեց Ռուսա 2-ը կիմերների նկատմամբ։

Կիմերները ցեղեր էին ու հարձակվում էին վանի տերության Հյուսիսից:

Ռուսա 2-ը բարեկամական և դաշնակցային հարաբերություններ հաստատեց կիմերների հետ և նպաստեց նրանց՝ Փոքր Ասիայի արևելք տեղափոխվելուն։ Իսկ Փոքր Ասիայի տարածքից Ռուսա 2-ը կարողացավ կիմերներին ուղղել Ասորեստանի դեմ։ Փաստորեն դիվանագետ արքան ոչ միայն կարողացավ կանխարգելել կիմերների հնարավոր հարձակումներն իր երկրի վրա, այլև նրանց դարձրեց իրեն դաշնակից, ապա ուղղեց իր թշնամի Ասորեստանի դեմ։
5․ Ի՞նչ գիտեք Թեյշեբաինի քաղաքի մասին։

Ռուսա 2-ը կատարել է նաև բազմաթիվ շինարարական աշխատանքներ։ Ներկայիս Երևանի տարածքում կառուցեց Թեյշեբաինի (Կարմիր բլուր) քաղաքը։ Այն նվիրված էր ռազմի և քաջության աստված Թեյշեբային։

Путешествие в Армению

Найдите в тексте антонимы данных слов. Составьте с ними предло-
жения.

Молодой-древний

Египетские пирамиды очень древние.

горький-сладкий

Торт очень сладкий.

обыкновенный-необыкновенные,

В городе есть необыкновенно красивые фонтаны.

тесный-просторный

У меня просторная и светлая комната.

скучно-весело

Лето это очень весело.

тёмный-светлый

У моеий сестрый светлые волосы.

ссориться-дружить

Мы с моим двоюрдным братом дружим.


ненавидеть-любить

Из всех фруктов я люблу персики.

Ответьте на вопросы.

  1. Как называется страна, в которой мы живём?

Страна это Армения.

  1. 2. Где находится ваш родной город или село?

Я родился в городе Ереван.

  1. 3. Как выглядит Араратская долина весной и осенью?

Весной в Араратской долине цветут деревья, а осеньу можно попробовать сладкие фрукты.

  1. Что бы вы могли рассказать о жизни армянских детей?
    Выпишите из предложений существительные в именительном падеже
    со словами, которые к ним относятся.
    Древний город построен три тысячи лет назад.
    Вокруг Еревана раскинулась плодородная Араратская долина.
    Недалеко от Еревана находится прекрасное синее озеро Севан.
    Армянские дети живут интересно и весело.

ՌԱՑԻՈՆԱԼ ԹՎԵՐԻ ԲԱԶՄԱՊԱՏԿՈՒՄԸ ԵՎ ԲԱԺԱՆՈՒՄԸ

Միևնույն նշանն ունեցող երկու ռացիոնալ թվերի արտադրյալը դրական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։

Օրինակ՝

(-3/4)x(-2/5)=6/20

4/7×3/4=3/7

Տարբեր նշաններ ունեցող երկու ռացիոնալ թվերի արտադրյալը բացասական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։

(-3/2)x(+2/5)=-6/10

Միևնույն նշանն ունեցող ռացիոնալ թվերի քանորդը դրական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է բաժանելիի և բաժանարարի բացարձակ արժեքների քանորդին։

5/4:25/8=5/4×8/25=2/5 


(-2/7):(-7/2)=1

Տարբեր նշաններ ունեցող ռացիոնալ թվերի քանորդը բացասական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է բաժանելիի և բաժանարարի բացարձակ արժեքների քանորդին։

4/9:(-2/3)=-2/3

Առաջադրանքներ

1.Հաշվեք

(-1/2)x(-4/7)=4/14

(-3/5)x(-2/5)=6/25

6/11x(-11/2)=-66/22

(-9/10)x 5/7=-45/70

-8/13x (-1/4)=8/52

2.1/2x(-3.4/5)=-5/2×19/5=-95/10

-1.4/5x(-3.7/9)=9/5×34/9=34/5

(-3.3/4)x(-5.4/7)=15/4×39/7=105/156

8/11x (-3/7)=-24/77

6.1/2x (-3.1/5)=13/2×16/5=208/10

0x (-4/7)=0

2. Հաշվեք

4/5 :1/8=4/5×8/1=32/5

-8/9:(-2/3)=8/9×3/2=24/18

0:(-1/2)=0

(-3.1/2):(-2.3/7)=7/2×7/17=49/34

-6.1/2:4.1/2=13/2×9/2

-1.4/9:(-2.5/3)=

14/5:(-2/5)=

7/8 :(-5/16)=

7.1/3:(-3.1/7)=

5.1/2:(-2.4/5)=

3. Գտե՛ք տրված թվին հակադիր թիվը

+18.1/2, -4/5, +15/7, -6.1/3, -5.2/3,+6/11

Բառարանային ֆլեշմոբ

  1. Անձնանունների բառարանից օգտվելով` գտի՛ր քո և ընտանիքիդ անդամների անունների, ազգանունների բացատրությունը։

Սարգիս անունը առաջացել է ասորերեն Sargis անունից է, որ VI դարից մինչև օրս գործածական է հայերի մեջ։

Այս անունը զանազան ձևերով կարելի է հանդիպել նաև այլ լեզուներոմ (հունարեն Sergios, լատիներեն Sergius, իտալերեն Sergio, ռուսերեն Сергей և այլն)։

Սոնա անունը հայ ժողովրդական բարբառներում նշանակում է «բարձրահասակ»,

Ալեքսանդր, Աղեքսանդր անունը առաջացել է հուներեն Alexandros անունից, որ հայերենում հնչյունափոխությամբ (լ>ղ) դարձել է Աղեքսանդր:

Այժմ հետևում են Alexander, հատկապես ռուսական Александр անվան արտասանությանը:

Կազմված է հունարեն alexeo և andros բառերից, նշանակում է «մարդկանց պաշտպանող»:

Սույն անունը հայերենում արտահայտվում է ԱլեքսանԱլեքսիանոսԱլեքԱլեքսՍանդրո, նույնիսկ Սաշա (ռուս. ) ձևերով:

Աղեքսանդր ձևը հնացած է, ընդունված է գրել Ալեքսանդր:

Միքայել անունը առաջացել է եբրայերեն Mikael անվան ձևից։

Բառացի նշանակում է ո՞վ է որպես աստված։

  1. Բառարանից գտի՛ր և գրի՛ր առօրյայում քեզ հանդիպող դարձվածքների բացատրությունը։

Աչքդ լույս-Բարեմաղթության բանաձև՝

Մի ականջից մտնել մյուսից դուրս գալ-Լսածին ուշադրություն չդարձնել,

Ականջին օղ անել-Մեկի պատվերը՝ խրատը մտքում պահել:

  1. Խոհանոցային բառարանում փնտրի՛ր քո սիրելի կերակուրների, բանջարեղենների, մրգերի անվանումների բացատրությունը (առնվազն 10 բառ):

  1. Բառարանի օգնությամբ գտի՛ր հետևյալ հապավումների բացատրությունը՝ բուժկետ, բուհ, ԵՊՀ, ԳԹԿ, դասվար, զինգրքույկ, ԱԺ, ՄՍԿՀ, ԽՍՀՄ, ՀՀ:
  2. Բառարանից գտի՛ր տրված արևմտահայերեն բառերի արևելահայերեն համարժեքները՝ գծաքաշ, տաշելիք, նիշ, դասապահ, ակռա, աղէկ, աղուոր, ձգել, Ափրիկէ:
  3. Բարբառային բառարանի օգնությամբ գրի՛ր ամենօրյա օգտագործվող բառամթերքիդ բառերը արցախյան բարբառով։
  4. Կան բառեր, որոնք նոր են մտել մեր բառապաշար (ինտերնետ- համացանց, օնլայն- առցանց ․․․) օգտվելով տվյալ բառարանից գտի՛ր նմնատիպ բառեր և գրի՛ր տվյալ բառերի հայերեն համարժեքները։

ՌԱՑԻՈՆԱԼ ԹՎԵՐԻ ԳՈՒՄԱՐՈՒՄԸ ԵՎ ՀԱՆՈՒՄԸ

Միևնույն նշանով ռացիոնալ թվերը գումարելու համար պետք է գումարել նրանց բացարձակ արժեքները և ստացված թվից առաջ դնել գումարելիների ընդհանուր նշանը։

Օրինակ՝

(-2/9)+(-4/3)=-(2/9+4/3)=-14/9

Տարբեր նշաններով երկու ռացիոնալ թվեր գումարելու համար պետք է այդ թվերի բացարձակ արժեքներից ավելի մեծից հանել ավելի փոքրը և ստացված թվից առաջ դնել այն գումարելիի նշանը, որի բացարձակ արժեքն ավելի մեծ է։

Օրինակ՝

(-7/12)+1/4=1/4-7/12=-3/12

Մի ռացիոնալ թվից մեկ ուրիշը հանելու համար պետք է նվազելիին գումարել հանելիին հակադիր թիվը։

(-2/3)-(-5/6)=(-2/3)+5/6=5/6-2/3=⅙

Առաջադրանքներ

  1. Կատարեք գումարում

(-5/6)+(-7/3)= -19/6

3/7+8/5= 71/35

-(-4/7)+(-5/7)=-1/7

(-12/5)+(-7/2)= 59/10

-4/7+2/9= -22/63

1/4+(-2/3)= -5/12

(-4.3/10)+(-6.4/5)= -111/10

(-9.1/5)+(-2.3/5)=-59/5

(3.3/7)+(-5.2/7)=-13/7

2. Կատարեք հանում

2/9-3/7=-13/63

0-1/5=-1/5

3/7-(-4/7)= 1

-8/5-(-7/6)= 13/30

(-6.2/5)-(-12.3/5)= -31/5

(-2.1/2)-(+4.6/5)=-77/10

11/100-(-10.1/5)= 1031/100

20.3/10-(-4.1/4)= 491/20

3. Երկու ամբողջ թվերի հարաբերության տեսքով ներկայացրե՛ք հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

-7/2, 1/2, 5/12, -6/11, +4/13, -3/8 , +9/16

-7/2 = -7:2, 1/2 = 1:2, 5/12 = 5:12, -6/11 = -6:11, +4/13 = 4:13, -3/8 = -3:8, +9/16 = 9:16

4.Քաղաքից միաժամանակ միևնույն ուղղությամբ մեկնեցին երկու մեքենաներ։ Առաջինի արագությունը 60 կմ/ժ է, երկրորդինը՝ 75 կմ/ժ։ Քանի՞ ժամ անց նրանց հեռավորությունը կգերազանցի 90 կմ-ը։
75 – 60 = 15
90 : 15 = 6
Պատ․ 6 ժամ անց։

5. Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք > կամ < նշաններից որևէ մեկն այնպես, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն.

ա) 5 · 7 > –1,
գ) 0 < (–3) · (–4),
ե) (–1) · (–4) > –1,
բ) –4 < 2 · 3,
դ) (–5) · 2 < 0

6. Կառքի առջևի անիվը 96 պտույտ է կատարում, երբ հետևի անիվը կատարում է 64 պտույտ: Որքա՞ն է հետևի անիվի շրջագծի երկարությունը, եթե առջևի անիվինը 2 մ է:
96 x 2 = 192
192 : 64 = 3
Պատ․ 3մ։

7. Գնացքը 3 ժամում անցավ 250 կմ։ Առաջին ժամում այն անցավ ճանապարհի 40 %-ը, երկրորդ ժամում՝ մնացածի 40 %-ը։ Քանի՞ կիլոմետր անցավ գնացքը երրորդ ժամում։
250 : 100 x 40 = 100
250 – 100 = 150
150 : 100 x 40 = 60
100 + 60 = 160
250 – 160 = 90
Պատ․ 90կմ։

Գործնական քերականություն

  • Նախադասության ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ի՞նչ հարցի է պատասխանում։
  1. Սուրդ կամ վահանդ նվիրի՛ր տղային։

Սուրդ-ինչդ

վահանդ – ինչդ

  1. Ամեն առավոտ անձամբ կերակրում էր իր թռչուններին և շներին։

թռչուններին-ինչերին

շներին-ինչերին

  1. Քամին ու ալիքը ընկերներ են։

քամին-ինչ

ալիք-ինչ

  1. ՄայրսքույրսՍոֆին ու ես գնում ենք մի վանդակից մյուսը, տանում հաց, կաթ, միրգ ու մսի կտորներ։

Մայրս-ով

քույրս-ով

ես-ով

հաց-ինչ

կաթ-ինչ

միրգ-ինչ

միս-ինչ

  • Տրված բառերի իմաստները արտահայտի՛ր բառակապակցություններով (օրինակ՝ դարավերջ — դարի վերջը)։
  1. Գառնարած —Գառների արածացրող
  2. բարեսիրտ —բարի սիրտ ունեցող
  3. չարամիտ —չար միտք ունեցող
  4. լեռնագագաթ —լեռան գագաթ
  5. արագահոս —արագ հոսող
  6. հարթավայր —հարթ վայր
  7. աստղագիտություն —աստղ գիտություն
  • Կազմի՛ր բառակապակցություններ՝ հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրելով։

Ծանոթանալ ու՞մ հետ, ինչի՞ն

Մրցակից, կարծիք, տեսակետ, գիրք, մեքենա, աղջիկ, տղա, զբոսաշրջիկ։

Առաջադրանքները՝ Սուսան Մարկոսյանի Մայրենի լեզու ձեռնարկից

Փետրվարի 5

  • Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր ընդգծված բառերը և սովորի՛ր։

աշուղին-գուսան կամ աշուղ

ուշուշադրություն

անցավոր– Անցողիկ

մուրազ-երազանք

դուշման-թշնամի

որսկան-որսրոդ

գյուլլի-գնդակ

  • Տրված հատվածից գտիր դարձվածք։

?

  • Համաձայն ես տվյալ մտքի հետ Մարդու գործն է միշտ անմահ։

Ես համաձայն եմ, որ գործը անմահ է այն ապրում է դարեդար և մեծ մարդկանց ճանաչում ենք իրենց գործերով:

  • Մեկնաբանի՛ր հետևյալ հատվածը՝

Չարն էլ է միշտ ապրում անմեռ,
Անե՜ծք նըրա չար գործքին,
Որդիդ լինի, թե հերն ու մեր,
Թե մուրազով սիրած կին։

Չարն էլ է միշտ ապրում է աշխարհում բարիի հետ միասին, և ինչպես հիշվում են բարի գործերը այպես էլ չարի գործերը մնում են պատմության մեչ:

Ջերմային երևույթների բազմազանությունը

Դասարանական աշխատանք.

Պատասխանել հարցերին

  1. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:

Ջերմային երևույթներ են՝ հալումն ու պնդացումը, գոլորշացումն ու խտացումը, եռումը, ջերմային ընդարձակումը:

  1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:

Հալման և պնդացման երևույթները, դեռ հին ժամանակներից, մարդիկ օգտագործում են մետաղից տարբեր գործիքներ պատրաստելիս: Այդ նպատակով մետաղը հալում ու լցնում են նախապես պատրաստված կաղապարների մեջ և սառելուց հետո հանում կաղապարից:

  1. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան :

  1. Ո՞ր եչրույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:

ՌԱՑԻՈՆԱԼ ԹՎԵՐԻ ՀԱՄԵՄԱՏՈՒՄԸ

Ռացիոնալ թվի բացարձակ արժեքը կոորդինատային ուղղի վրա այդ թվին համապատասխանող կետի հեռավորությունն է Օ կետից։ 

Օրինակ՝|-3/5| =|+3/5| =3/5 

րկու ռացիոնալ թվերից ավելի մեծ է այն թիվը, որը կոորդինատային ուղղի վրա գտնվում է ավելի աջ։ 

Այսպիսով՝ 

1) ցանկացած դրական ռացիոնալ թիվ մեծ է զրոյից և ցանկացած բացասական ռացիոնալ թվից.

2) երկու դրական ռացիոնալ թվերից ավելի մեծ է այն թիվը, որի բացարձակ արժեքն ավելի մեծ է. 

3) երկու բացասական ռացիոնալ թվերից ավելի մեծ է այն թիվը, որի բացարձակ արժեքն ավելի փոքր է, 

4) ցանկացած բացասական ռացիոնալ թիվ փոքր է զրոյից։

Օրինակ՝5.2/7 > – 6.3/11 , քանի որ 5.2/7 -ը դրական թիվ է, իսկ -6.3/11-ը՝ բացասական. 

-8.6/7 > -12.4/7, քանի որ |-8.6/7|=8.6/7  |-12.4/7|=12.4/7, 8.6/7<12.4/7

  1. Գտե՛ք թվի բացարձակ արժեքը. 
  1. |-7.1/2|=7.1/2
  2. |9/5|=9/5
  3. |-3.1/4 |= 3.1/4
  4. |-6.7/13 |= 6.7/13
  5. |0|=0
  6. |13.2/9|= 13.2/9

2. Համեմատե՛ք հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

3.1/2  >  -4.5/9

-6.3/10  <  0

0  < 7.1/2

-4. 7/13 > – 9.1/4

-3. 2/5  >  -4.2/5

+6.3/10 >  6.7/10

3. Իրար հավասա՞ր են արդյոք կոտորակները.  

7/11 = -7/11

-5/4 և  5/(-4)

6/7 և  -6/(-7)

-3/2  և  -(-3/4)

-7/(-12)  և  7/12

4.Աճման կարգով գրե՛ք հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

-16, -11.4/5, -6.7/9, -2.1/5, 0, +1.2/3, +6.4/7, +8.1/6, +32.6/7

5.Նվազման կարգով գրե՛ք հետևյալ ռացիոնալ թվերը.

+9.6/7, +4.1/2, +1/2, 0, -7.5/11, -8.1/2, -12.4/7, -16

6.Գրե՛ք այն բոլոր ամբողջ թվերը, որոնք կոորդինատային ուղղի վրա գտնվում են հետևյալ թվերի միջև.

-3.1/2 և  2.1/2 

0 և   8.1/3 

-7.2/3  և 4.1/9

-1.1/5  և  +2.2/3

-10.1/7 և  -5.7/9

7.Քառակուսու պարագիծը նրա կողմից մեծ է 96 սմ-ով։ Գտե՛ք քառակուսու մակերեսը։

Քառակուսու կողմը = 32 սմ

S=32×32=1024

8.Նավակը մի նավակայանից մյուսն է հասել կես ժամում՝ ընթանալով 1200 մ/ր արագությամբ։ Վերադառնալիս նա ծախսել է 20 ր-ով ավելի։ Նավակի արագությունը վերադառնալիս որքանո՞վ է փոքր եղել։

30 x 1200=36000

36000:50=720

1200-720=480

պատ 480ով